Các Loại Côn Trùng Gây Hại Cho Cây Trồng Và Cách Khắc Phục Hiệu Quả

Như mọi người đã biết, côn trùng có thể tạo ra nhiều tổn thất lớn đối với cây trồng nếu chúng không được kiểm soát một cách hiệu quả. Trong blog cây trồng hôm nay, hãy  cùng tìm hiểu cách nhận biết và phân biệt giữa các loại côn trùng gây hại cho cây trồng cũng như cách khắc phục chúng hiệu quả nhất cùng trongcayviet.com nhé!

Vài Nét Về Côn Trùng 

Côn trùng, còn được biết đến với tên gọi sâu bọ, thuộc một nhóm sinh vật không xương sống trong ngành động vật. Chúng có bộ xương ngoài làm từ kitin và cấu trúc cơ thể bao gồm ba phần chính là đầu, ngực và bụng, đi kèm với ba cặp chân, mắt kép và một cặp râu. Đây là một nhóm động vật đa dạng, với hơn một triệu loài đã được mô tả, chiếm hơn một nửa tổng số sinh vật trên Trái Đất.

Tính đến nay, ước lượng về số loài còn tồn tại dao động từ 6 đến 10 triệu, đại diện cho 90% đa dạng sinh học của thế giới động vật. Côn trùng có khả năng thích ứng và sống tại hầu hết các môi trường, mặc dù chỉ một số ít loài sống trong môi trường biển và đại dương, nơi động vật giáp xác thường chiếm ưu thế. Thuật ngữ “Côn trùng” xuất phát từ Hán Việt, trong đó “côn” (昆) biểu thị sự phồn thịnh và “trùng” (虫) là loài sâu bọ, tượng trưng cho sự sống động và mầm mống của nhóm sinh vật này.

Trong lĩnh vực nông nghiệp, có hàng ngàn loài côn trùng, sâu, và bọ. Tuy nhiên, chỉ khoảng 0.1% số loài thật sự mang lại lợi ích cho cây trồng, phần lớn còn lại đều là các loại sâu bọ hại cây trồng và nông sản.

Mặc dù nhỏ bé, nhưng sự đa dạng và số lượng lớn của loài côn trùng, sâu, bọ làm cho chúng trở thành nguy cơ đáng kể đối với chất lượng và sản lượng của cây trồng.

Phân Biệt Các Loại Côn Trùng Gây Hại Cho Cây Trồng

Bướm Đêm

Bướm Đêm, hay còn được biết đến là Ngài, có hình dáng gần giống với loài Bướm thông thường, với kích thước tương đối lớn khoảng 35-38mm và màu sắc chủ yếu là vàng nâu. Loài Ngài thường có sự ưa thích đặc biệt đối với mùi tinh dầu có trong quả Cam, khiến cho Cam trở thành mục tiêu chính của chúng.

Do Bướm Đêm thường hoạt động và tấn công vào cây vào ban đêm, điều này làm cho chúng khá khó bị phát hiện. Để tiêu diệt Bướm Đêm, bà con có thể sử dụng thuốc bảo vệ thực vật bằng cách xịt vào cây vào buổi tối. Đồng thời, để tránh Bướm Đêm quay lại, nên sử dụng lưới chống côn trùng để bảo vệ cây Cam.

Sâu Bướm 

Sâu Bướm là một loại côn trùng gây hại đặc biệt đáng lo ngại, bởi chúng phát triển vô cùng nhanh chóng và có sở thích ăn uống đa dạng, như bắp cải, cải xanh, cải xoăn, cà chua, dưa chuột, rau, và củ nhiều loại. Khi vườn rau của bạn đẹp, các loại bướm bay đến để đẻ trứng lên rau, củ. Trứng sẽ nở thành ấu trùng, bắt đầu chuỗi ngày ăn mòn, tiêu thụ mọi thứ xung quanh. Sức ăn của chúng không hề nhẹ nhàng.

Khi nhận thấy sự hiện diện của Bướm, việc kiểm tra vườn rau để bắt trứng và sau đó áp dụng thuốc trừ sâu là cần thiết. Tuy nhiên, trồng rau, củ trong nhà lưới là giải pháp tốt hơn, giúp ngăn chặn việc bướm đẻ trứng và giảm cần thiết sử dụng thuốc trừ sâu độc hại.

Con Rệp

Rệp là một loài côn trùng gây hại phổ biến nhất trong nông nghiệp, dù nhỏ nhưng chúng sống thành đàn nên dễ dàng phát hiện. Chúng thường xuất hiện ở các loại cây có hoa và một số loại cây ăn quả. Rệp thường tấn công vào rễ, thân, lá, và quả của cây, hút chất dinh dưỡng và nhựa cây, làm cây suy dinh dưỡng, phát triển chậm, lá vàng và chết dần. Loài này sinh sản nhanh chóng, vì vậy cần kiểm tra và tiêu diệt thường xuyên để ngăn chúng đẻ trứng. Khi phát hiện, cần loại bỏ chúng bằng cách sử dụng thuốc sinh học.

Rệp Sáp 

Rệp Sáp có hình dạng bầu dục, thân mềm, được bao phủ bởi một lớp bụi phấn ở bề mặt bên ngoài. Chúng thường xuất hiện trên lá non hoặc trong kẽ của các loại trái cây và gây hại cho cây trồng bằng cách hút nhựa cây. Vết thương từ rệp sáp có thể tạo điều kiện cho nấm có hại xâm nhập, dẫn đến cây suy dinh dưỡng, còi cọc và thậm chí chết. Phương pháp tiêu diệt hiệu quả bao gồm việc sử dụng bình phun áp lực để loại bỏ Rệp Sáp, sau đó áp dụng phun thuốc bảo vệ thực vật sao cho cây và lá đều ẩm.

Ốc Sên

Ốc Sên và các loại sên được biết đến là những loài sâu bọ chậm chạp, nhưng đáng chú ý là tốc độ phá hoại của chúng lại rất nhanh, đặc biệt là khi chúng tấn công lá và thân của các loại rau và cây có thời gian thu hoạch ngắn. Vết cắn của Ốc Sên không chỉ gây hại về mặt thực phẩm mà còn dễ làm cho cây bị nhiễm bệnh.

Để kiểm soát chúng, việc sử dụng thuốc bảo vệ thực vật là cần thiết, đồng thời có thể sử dụng vỏ trứng để tạo rào cản, ngăn chúng tiếp cận gần cây. Ốc Sên được xem xét là loại sâu gây hại nghiêm trọng trong nông nghiệp.

Sâu 

Sâu ăn lá, một loài sâu bọ gây hại đáng kể, thuộc loại sâu có màu xanh với màu lá nên khá khó phát hiện. Đúng như tên gọi, chúng tập trung ăn lá của nhiều loại cây trồng và hoa màu. Vết cắn của loài sâu này không chỉ gây tổn thương cho cây mà còn tăng nguy cơ nhiễm bệnh. Để kiểm soát hiệu quả, việc kiểm tra cẩn thận là quan trọng để phát hiện Sâu ăn lá. Phương pháp tiêu diệt có thể bao gồm việc bắt bằng tay hoặc sử dụng các loại thuốc diệt sâu hiệu quả.

Bọ Sâu Tai

Bọ Sâu Tai là loài côn trùng có vẻ ngoại hình khá đáng sợ, với kích thước lớn từ 20-25mm, có dáng thon dài và 2 cái càng bự chà bá. Chúng thường ẩn náu ở những khu vực ẩm ướt, trong bụi cây hoặc rừng rậm. Bọ Sâu Tai không chỉ ăn thực vật mà còn tấn công các loại côn trùng có ích, vết cắn của chúng có thể gây nhiễm bệnh, ảnh hưởng đến năng suất của rau và hoa. Phương pháp tiêu diệt chúng có thể bao gồm sử dụng bẫy hoặc giấy bẫy côn trùng được đặt ở gốc cây hoặc các khu vực có bụi rậm.

Bọ Dưa 

Bọ dưa được phân thành hai loại chính là bọ dưa sọc dọc và bọ dưa chấm đen. Đây là loài côn trùng đa ký chủ, gây hại nặng trên nhiều loại cây trồng, đặc biệt là trên cây thuộc họ bầu bí như dưa hấu, dưa leo, bầu, bí đao, bí đỏ và nhiều loại cây khác.

Ảnh hưởng của bọ dưa là đáng kể. Thành trùng của chúng hoạt động mạnh vào ban ngày, đặc biệt là khi ánh nắng mặt trời mạnh. Thành trùng cái thường đẻ gần gốc cây, có thể trong đất hoặc trong rơm rạ vào buổi sáng sớm hoặc buổi chiều tối. Mỗi lần đẻ, chúng tạo thành từng nhóm từ 2 đến 5 trứng.

Thành trùng ăn lớp biểu bì và mô diệp lục phía trên lá, tạo ra một đường vòng. Sau đó, phần lá bị cắn sẽ bị đứt lìa khỏi cây. Thành trùng thường tập trung tấn công cây con khi có hai lá đơn đầu tiên, và nếu mật độ cao, chúng có thể ăn hết lá và cả đọt non. Cây trồng trong mùa nắng thường chịu tổn thất lớn hơn so với mùa mưa.

Bọ Trĩ 

Bọ Trĩ là một loài côn trùng có dáng vóc mạnh mẽ, thân hình dài, với con trưởng thành không vượt quá 1cm. Đây là loại côn trùng có hại chủ yếu chích hút chất dinh dưỡng và nhựa cây. Đặc biệt, trong quá trình chích hút, chúng còn có khả năng truyền virus vào cây, gây nhiễm bệnh cho cây trồng. Với cơ thể nhỏ bé, chúng khó phát hiện, thường tấn công theo bầy và chủ yếu chọn cây hoa cùng các loại cây ăn quả như chanh dây, dưa lưới làm mục tiêu tấn công.

Để tiêu diệt loài bọ Trĩ, có thể sử dụng thuốc bảo vệ thực vật, nhưng phương pháp tốt nhất là sử dụng lưới chống côn trùng để ngăn chặn chúng, hạn chế tác động của loài côn trùng này và giảm nguy cơ bệnh cho cây trồng.

Châu Chấu

Từ rau củ đến cây ăn quả và thậm chí là hoa, châu chấu đều là những kẻ ưa thích thực phẩm đa dạng. Nhưng hậu quả của sự xuất hiện của châu chấu có thể làm tổn thương nặng nề. Mặc dù nhìn chúng ăn lá cây và những bông hoa, ban đầu có vẻ như chỉ làm cho cây trồng tơi tả, nhưng trong trường hợp của một đợt bùng phát lớn, châu chấu có thể gây ra hậu quả nghiêm trọng.

Những cuộc tấn công mạnh mẽ của châu chấu có thể khiến lá cây rụng mất, làm suy giảm khả năng quang hợp của cây và làm hỏng trái cây, rau quả. Những tổn thất này có thể kéo dài suốt mùa hè, ảnh hưởng đến khả năng thu hoạch của bạn vào cuối mùa và tạo ra thách thức trong việc duy trì sự ổn định của vườn trồng.

Nhện Đỏ

Nhện Đỏ, với kích thước rất nhỏ, đặc biệt khó nhận biết do con trưởng thành chỉ có kích thước dưới 1mm. Chúng gây hại bằng cách hút nhựa cây, làm cho lá cong, mất màu, héo và rụng. Thường xuất hiện tụ tập đông đúc ở mặt dưới của lá, gần gân lá chính.

Mục tiêu chủ yếu của Nhện Đỏ là các loại cây ăn quả lâu năm như Sầu Riêng, Bơ,… và nếu không phát hiện kịp thời, chúng có thể gây tổn thương nặng cho cây, thậm chí dẫn đến tình trạng chết cây. Loài côn trùng này có thể sinh sống và gây hại quanh năm, nhưng hoạt động mạnh mẽ nhất thường diễn ra từ tháng 2 đến tháng 5 trong mùa hạn kéo dài.

Để hạn chế sự phát triển của Nhện Đỏ, quan trọng nhất là tưới nước thường xuyên cho cây trồng và thực hiện các biện pháp tiêu diệt bằng cách sử dụng thuốc trừ sâu một cách hiệu quả.

Ruồi Vàng 

Đó là loại côn trùng nhìn giống ruồi nhà, tuy nhiên, có kích thước nhỏ hơn với con trưởng thành đạt khoảng 5-7mm. Chúng có hình dáng thon dài, bay khỏe, mang màu nâu vàng với nhiều vết đen. Loại côn trùng này thường tấn công các loại cây ăn quả lâu năm như Táo, Mận, Xòa, Mít, Bưởi.

Chúng gây hại bằng cách đậu lên trái cây chín hoặc gần chín, sau đó hút nhựa và đặt trứng lên lớp vỏ của trái cây. Khi trứng nở thành dòi, chúng xâm nhập vào bên trong, làm thối trái cây và dẫn đến việc rụng hàng loạt. Mặc dù kích thước của ruồi vàng khá nhỏ, nhưng do thường đi theo bầy đàn nên khả năng gây hại của chúng cũng rất lớn.

Để ngăn chặn sự tàn phá của loại côn trùng này, một cách hiệu quả là trồng cây trong nhà lưới để ngăn chúng xâm nhập và sử dụng thuốc trừ sâu khi phát hiện chúng trong vườn.

Ruồi Trắng

Tương tự như Ruồi Vàng, Ruồi Trắng có kích thước nhỏ và thuộc loài côn trùng có cánh. Đặc điểm nổi bật của chúng là trên cơ thể thường có phấn hoặc sáp, vì vậy chúng được gọi là Ruồi Trắng. Loại côn trùng này thường tấn công vào các loại cây có múi như Cam, Bưởi, Quýt, và cũng ảnh hưởng đến các loại rau quả như Tía Tô, Xà Lách, Cà Chua. Chúng thường xuất hiện phía dưới lá cây, điều này làm tăng độ khó khăn khi cố gắng tiêu diệt chúng. Để ngăn chặn Ruồi Trắng, bà con có thể sử dụng thuốc bảo vệ thực vật và trồng cây trong lưới chống côn trùng.

Bọ Cánh Cứng 

Bọ cánh cứng là loài côn trùng chủ yếu tập trung ăn hết phần lá của nhiều loại cây như khoai tây, cà chua, ớt, cà tím, và các loại cây khác. Khi mùa mưa bắt đầu, chúng xuất hiện và gây thiệt hại nặng nề cho vườn cây của người dân.

Những khu vườn bị tấn công bởi bọ cánh cứng thường trở nên tàn phá, lá cây bị ăn sạch, làm cho phần trái trở nên trơ trọi và cụm hoa mới phát triển bị khô héo và rụng dần. Khi bộ lá bị hoàn toàn tiêu hủy, cây mất khả năng quang hợp, dẫn đến sự suy kiệt và giảm sản lượng. Trong một số trường hợp nặng, cây thậm chí có thể chết lụi.

Để ngăn chặn kịp thời và giảm thiệt hại cho cây trồng, việc kiểm tra định kỳ vườn cây là quan trọng. Bằng cách này, nông dân có thể phát hiện sớm sự xuất hiện của bọ cánh cứng và áp dụng biện pháp xử lý hiệu quả.

Rầy Nâu

Rầy nâu, một trong những loại côn trùng gây hại phổ biến nhất đối với lúa, không chỉ chích hút nước cây mà còn truyền bệnh virus đặc trưng cho lúa. Rầy non và rầy trưởng thành thường tập trung ở phần gốc thân cây lúa để tiến行 quá trình chích hút nhựa cây. Trong trường hợp mật độ rầy cao, có thể xảy ra hiện tượng “cháy rầy”.

Rầy nâu không giới hạn ảnh hưởng của mình chỉ đối với lúa mà còn gây hại cho nhiều loại cây trồng khác nhau, bao gồm cỏ, rau mầm và cả cây thân thảo cũng như cây thân gỗ.

Cả con trưởng thành và nhộng của rầy nâu thường chọn nhựa cây trong lá và thân cây để làm thức ăn trong suốt mùa sinh trưởng. Chất độc tố mà chúng tiêm vào cây thường làm cho lá trở nên mất màu hoặc chuyển sang màu trắng hoặc vàng, sau đó chúng cuộn lá tròn và rụng. Rầy nâu thu hút chất diệp lục từ lá cây thông qua quá trình hút chất diệp lục, tạo ra một màu trắng đục đặc trưng. Đồng thời, chúng có thể lây lan virus và vi khuẩn khi di chuyển từ cây này sang cây khác.

Làm Sao Để Phòng Ngừa Các Loại Côn Trùng Gây Hại Cho Cây Trồng?

Người ta thường nhấn mạnh rằng “phòng bệnh hơn chữa bệnh,” và vì thế, việc quan trọng nhất là đưa ra các biện pháp phòng ngừa từ trước để đảm bảo sức khỏe cho cây trồng. Dưới đây là một số phương pháp phòng tránh hiệu quả cho các loại côn trùng có hại cho cây trồng:

• Xen canh và trồng ven bờ: Kết hợp việc trồng các loại cây thuộc họ cúc, họ sả xung quanh vùng trồng để tạo ra một môi trường không thích hợp cho côn trùng gây hại. Những cây này có thể đóng vai trò như chướng ngại vật, giúp xua đuổi côn trùng gây hại một cách tự nhiên.
• Nuôi cá, tôm trên ruộng: Tận dụng mô hình nuôi cá, tôm trên ruộng giúp kiểm soát số lượng sâu bệnh, đồng thời mang lại thu nhập ổn định từ hoạt động chăn nuôi thủy sản. Đây không chỉ là biện pháp kiểm soát côn trùng mà còn là cơ hội kinh doanh có lợi.
• Sử dụng cửa lưới chống muỗi/ côn trùng: Lắp đặt cửa lưới chống muỗi là một giải pháp hiệu quả để ngăn chặn côn trùng phá hại cây trồng. Điều này không chỉ giảm sự phụ thuộc vào việc sử dụng thuốc bảo vệ thực vật mà còn tăng giá trị nông sản bằng cách giữ cho cây trồng được phát triển mạnh mẽ và khỏe mạnh.

Làm Sao Để Tiêu Diệt Các Loại Côn Trùng Gây Hại Cho Cây Trồng?

Có nhiều phương pháp tiêu diệt côn trùng gây hại cho cây trồng mà bạn có thể áp dụng để bảo vệ khu vườn của mình. Dưới đây là một số cách hiệu quả:

• Sử dụng thuốc trừ sâu: Đây là biện pháp phổ biến và được sử dụng rộng rãi. Bạn có thể sử dụng thuốc trừ sâu pha loãng với nước và đưa vào bình xịt. Sau đó, phun dung dịch lên cây để tiêu diệt côn trùng khi chúng tiếp xúc với thuốc.
• Dùng nước xà phòng loãng: Tạo dung dịch nước xà phòng loãng và rửa lá cây để loại bỏ côn trùng gây hại.
• Sử dụng bẫy: Dùng các loại bẫy hoặc mồi nhử để thu hút côn trùng, sau đó tiêu diệt chúng. Đèn bẫy cũng là một phương pháp hiệu quả.
• Xông hơi hoặc xông khói: Nếu cây trồng được trồng trong nhà kính, bạn có thể sử dụng phương pháp xông hơi hoặc xông khói để diệt côn trùng.
• Sử dụng đường kết hợp xà phòng: Trộn đường với nước nóng và xà phòng lỏng để tạo dung dịch phun trên cây, từ chóp đến gốc, để tiêu diệt ấu trùng và các loại côn trùng khác.

Lời Kết

Chúng tôi vừa chia sẻ một số thông tin về các loại côn trùng có hại cho cây trồng cùng với những biện pháp tiêu diệt phù hợp. Hy vọng rằng những kiến thức này sẽ mang lại giá trị và hữu ích cho bạn.